Wij-zij?

Werd vanmorgen getrickerd door een uitspraak van James Baldwin op de scheurkalender: ‘Haat, een kracht die zoveel kan vernietigen, faalt nooit in het vernietigen van degene die haat.’ Afkomstig uit zijn boek ‘The fire next time’ uit 1963. James Baldwin was een Afro-Amerikaan, een burgerrechtenactivist. De FBI had in de jaren 60 meer dan tweeduizend pagina’s aan materiaal over hem verzameld, hij werd door hen beschouwd als een mogelijke dreiging voor de Amerikaanse staat. Hij schreef talrijke romans en essays. En ik heb nog nooit iets van hem gelezen. Dat kan echt niet. Binnenkort in ieder geval ‘iets’ van hem lezen. In zijn essays schrijft hij dat de kerk, de natiestaat en het witte ras slechts fantasieën zijn, gecreëerd om aan de dood te ontsnappen. Of aan de doodsangst. Deze ideeën geven witte Amerikanen een vals gevoel van veiligheid, maar dit gevoel kan alleen behouden blijven door vormen van haat zoals uitsluiting en geweld. Haat, welke vorm dan ook, zal nooit tot echte veiligheid leiden, maar en daar komt de uitspraak van de scheurkalender zal uiteindelijk ook degene die haar verspreiden vernietigen, aldus Baldwin.

Een mentale mokerslag voor superioriteitsdenken, wij en zij. Waarin de zij altijd op de een of andere manier minderwaardig is aan wij.

Hoe vaak wordt dit in de kerk niet op een subtiele manier gebruikt om ons in een vorm van ‘heiliging’ te duwen. Zij: lege consumenten, zonder zin, moreel uitgeleverd aan nihilistische handelingen, misdadigers, moordenaars, overspeligen, enzovoort….  Wij schuilend achter het offer van Jezus zijn in de ‘Save-zone’, wij geheel anders…. Als je dit niet vanuit een radicaal genade standpunt bekijkt trap je in de dodelijke James Baldwin uitspraak. Dan begint het uitsluiten en impliciet dreigen. Hoeveel keer je ook het woord ‘liefde’ gebruikt of liever gezegd misbruikt om je punt duidelijk te maken. Er is alleen ‘wij’, we zijn als mensheid één LICHAAM. Het is confronterend voor de ‘wij-zij’ denkers, dat Jezus steeds weer de kant kiest van de zij, zich hiermee tot op het bot identificeert en zolang we nog in ‘wij-zij’ zitten zien we dit niet…

De kracht van Jezus was dat hij het kwaad, de uitsluiting, in zichzelf absorbeerde zonder te oordelen. hIj was letterlijk niet gekomen om te oordelen maar om alleen maar lief te hebben. Alleen maar ‘wij’, elke vorm van ‘zij’ wijst hij op de meest scherpe wijze af. Hij zoekt contact met een Samaritaanse vrouw, een Romeinse hoofdman, een Kanaänitische, een prostituee, een belastingophaler, vissers, een overspelige vrouw, het gaat maar door. En toch de ‘wij’ groep lijkt ziende blind en horende doof voor de kern van zijn LEVEN en OVERVLOED. Hoe blind en doof kan iemand zijn? Wat is Jezus’ reactie op deze blindheid en doofheid? Het houdt een keer op toch? Hoe lang kun je doorgaan als mensen het niet oppakken wat je in de kern wil zeggen? Tot zijn laatste zinnen, hangend aan een Romeins kruis: ‘Vader vergeef het ze, ze weten niet wat ze doen’. Kippenvel. Het ultieme hoogtepunt van inclusief denken. Van de kracht van agape liefde. Liefde als agape handeling is letterlijk niet kapot te krijgen. Dat is voor mij goede vrijdag. Laten we gewoon stoppen met dreigen. Dreigen heeft te maken met angst, in deze liefde zit geen angst. Alleen overgave, alleen alles geven tot voorbij elke grens. Als we gaan dreigen hebben geen contact met de LIEFDE waar Jezus in zijn hele wezen voor stond. Dit dreigen, hoe goed en waarschuwend bedoelt ook, was wat ervoor zorgde dat Jezus aan dat kruis belandde.

Als gelovigen in die Jezus worden we opgeroepen navolgers te worden van die manier van denken, een denken voorbij het ‘wij-zij’, alleen maar wij. En net zoals Jezus de klappen absorberen van het dominante ‘wij’ kamp dat zich inzet om de inclusiviteit op allerlei vaak subtiele wijzen buiten de ‘kerk’ deur te houden. Hierbij zich bedienend van mooi en orthodox klinkende argumenten. Niet terugslaan, absorberen, liefdevol en inclusief. Zoekend naar het contact met de afgewezenen. Dit is niet alleen voorbehouden aan ‘christenen’, maar aan allen die het geheim van ‘alleen wij’ hebben ontdekt. Er is zoveel heling nodig, zoveel restauratie, zoveel rechtzetting, maar wel vanuit de agape liefde, die nooit uitsluit die blijft vergeven en uitstrekken, ook al lijkt het geen enkel effect te hebben.

Er is maar een planeet, maar een ecosysteem, maar een mensheid, maar een toekomst…. Mooi gesymboliseerd in die indrukwekkende foto uit 1968 ‘Earthrise’. Ik hoop dat ik hem op groot formaat krijg met vaderdag. Ik ga nog heel wat hints geven in die richting. Kan achter me op de muur in de studeerkamer om me dagelijks aan de kwetsbaarheid en de ultieme kracht van de ‘alleen-wij’ te herinneren. Niet terugslaan, want zodra je begint met terugslaan wordt de ‘alleen-wij’ gedachte een nieuwe vorm van ‘wij-zij’ denken en zelfs als je het argument wint heb je verloren.